ಓಂ ಸಹಸ್ರಶೀರ್ಷಾ ಪುರುಷಃ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷ: ಸಹಸ್ರಪಾತ್
ಸ ಭೂಮಿಂ ವಿಶ್ವತೋ ವೃತ್ವಾsಅತ್ಯತಿಷ್ಟದ್ದಷಾ೦ಗುಲಂ ।।೧।।
ಪುರುಷ ಏವೇದಂ ಸರ್ವಂ ಯದ್ಭೂತಂ ಯಚ್ಚಭವ್ಯಂ
ಉತಾಮೃತತ್ವಸ್ಯೇಶಾನೋಯದನ್ನೇನಾತಿರೋಹತಿ ।।೨।।
ಏತಾವಾನಸ್ಯ ಮಹಿಮಾ ಅತೋಜ್ಯಾಯಾಗ್ ಶ್ಚಪೂರುಷಃ
ಪಾದೋsಸ್ಯ ವಿಶ್ವಾ ಭೂತಾನಿತ್ರಿಪಾದಸ್ಯಾಮೃತಂ ದಿವಿ ।।೩।।
ತ್ರಿಪಾದೂರ್ಧ್ವ ಉದೈತ್ಪುರುಷಃಪಾದೋsಸ್ಯೇಹಾಭವಾತ್ಪುನಃ
ತತೋ ವಿಷ್ವಜ್ ವ್ಯಕ್ರಾಮತ್ಸಾಶನಾನಶನೇ ಅಭಿ ।।೪।।
ತಸ್ಮಾದ್ವಿರಾಡಜಾಯತವಿರಾಜೋ ಅಧಿ ಪುರುಷಃ
ಸ ಜಾತೋ ಅತ್ಯರಿಚ್ಯತಪಶ್ಚಾದ್ಭೂಮಿಮಥೋ ಪುರಃ ।।೫।।
ಯತ್ಪುರುಷೇಣಹವಿಷಾದೇವಾಯಜ್ಞ್ಮತನ್ವತ
ವಸಂತೋಅಸ್ಯಾsಸೀದಾಜ್ಯಂಗ್ರೀಷ್ಮ ಇಧ್ಮಃಶರದ್ಧವಿ: ।।೬।।
ತಂಯ್ಯಜ್ಞ೦ಬರ್ಹಿಷಿಪ್ರೌಕ್ಷನ್ ಪುರುಷಂಜಾತಮಗ್ರತಃ
ತೇನದೇವಾಆಯಜಂತಸಾಧ್ಯಾಋಷಯಶ್ಚಯೇ ।।೭।।
ತಸ್ಮಾದ್ಯಜ್ಞಾತ್ಸರ್ವಹುತಃಸಂಭೃತಂಪೃಷದಾಜ್ಯಂ
ಪಶೂನ್ತಾಂಶ್ಚಕ್ರೇವಾಯವ್ಯಾನಾರಣ್ಯಾನ್ ಗ್ರಾಮ್ಯಾಶ್ಚಯೇ ।।೮।।
ತಸ್ಮಾದ್ಯಜ್ಞಾತ್ ಸರ್ವಹುತಋಚಃಸಾಮಾನಿಜಜ್ಞಿರೇ
ಛಂದಾಂಸಿಜಜ್ಞಿರೇತಸ್ಯಾದ್ಮಜುಸ್ತಸ್ಮಾದಜಾಯತ ।।೯।।
ತಸ್ಮಾದಶ್ವಾಅಜಾಯಂತಯೇಕೇಚೋಭಯಾದತಃ
ಗಾವೋಹಜಜ್ಞಿರೇತಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಮಾಜ್ಜಾತಾಅಜಾವಯಃ ।।೧೦।।
ಯತ್ಪುರುಷಂವ್ಯದಧು:ಕತಿಧಾವ್ಯಕಲ್ಪಯನ್
ಮುಖಂಕಿಮಸ್ಯಕೌಬಾಹೂಕಾಊರೂಪಾದಾಉಚ್ಯೇತೇ ।।೧೧।।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋsಸ್ಯಮುಖಮಾಸೀದ್ಬಾಹೂರಾಜನ್ಯಃಕೃತಃ
ಊರೂತದಸ್ಯಯದ್ವೈಶ್ಯಃಪದ್ಭ್ಯಾ೦ಶೂದ್ರೋಅಜಾಯತ ।।೧೨।।
ಚಂದ್ರಮಾಮನಸೋಜಾಶ್ಚಕ್ಷೋ:ಸೂರ್ಯೋಅಜಾಯತ
ಮುಖಾದಿಂದ್ರಶ್ಚಾಗ್ನಿಶ್ಚಪ್ರಾಣಾದ್ವಾಯುರಜಾಯತ ।।೧೩।।
ನಾಭ್ಯಾಆಸೀದಂತರಿಕ್ಷಂಶೀರ್ಷ್ಣೋದ್ಯೌ:ಸಮವರ್ತತ
ಪದ್ಭ್ಯಾಂಭೂಮಿರ್ದಿಶಃಶ್ರೋತ್ರಾತ್ತಥಾಲೋಕಾ ಅಕಲ್ಪಯನ್ ।।೧೪।।
ಸಪ್ತಾಸ್ಯಾsಸನ್ಪರಿಧಯಸ್ತ್ರಿ:ಸಪ್ತಸಮಿಧಃಕೃತಾ:
ದೇವಾಯದ್ಯಜ್ಞ೦ತನ್ವಾನಾಅಬಧ್ನನ್ ಪುರುಷಂಪಶುಮ್ ।।೧೫।।
ಯಜ್ಞೇನಯಜ್ಞಮಯಜಂತದೇವಾಸ್ತಾನಿಧರ್ಮಾಣಿಪ್ರಥಮಾನ್ಯಾಸನ್
ತೇಹನಾಕಂಮಹಿಮಾನಃಸಚಂತಯತ್ರಪೂರ್ವೇಸಾಧ್ಯಾ:ಸಂತಿದೇವಾಃ ।।೧೬।।
ಓಂ ತಚ್ಚಂ ಯೋರಾವೃಣೀಮಹೇ । ಗಾತುಂ ಯಜ್ಞಾಯ ।
ಗಾತುಂ ಯಜ್ಞಪತಯೇ ದೈವೀ ಸ್ವಸ್ತಿರಸ್ತುನಃ ।
ಸ್ವಸ್ತಿರ್ಮಾನುಷೇಭ್ಯಃ।
ಊರ್ಧ್ವಂ ಜಿಗಾತು ಭೇಷಜಂ । ಶಂ ನೋ ಅಸ್ತುದ್ವಿಪದೇ ।
ಶಂ ಚತುಷ್ಪದೇ ।
ಓಂ ಶಾಂತಿ: ಶಾಂತಿ: ಶಾಂತಿ:
ಇತಿ ಪುರುಷಸೂಕ್ತಂ ಸಮಾಪ್ತಂ
Ōṁ sahasraśīrṣā puruṣaḥ sahasrākṣa: Sahasrapāt
sa bhūmiṁ viśvatō vr̥tvāsatyatiṣṭaddaṣā0gulaṁ।।1।।
puruṣa ēvēdaṁ sarvaṁ yadbhūtaṁ yaccabhavyaṁ
utāmr̥tatvasyēśānōyadannēnātirōhati।।2।।
ētāvānasya mahimā atōjyāyāg ścapūruṣaḥ
pādōssya viśvā bhūtānitripādasyāmr̥taṁ divi।।3।।
tripādūrdhva udaitpuruṣaḥpādōssyēhābhavātpunaḥ
tatō viṣvaj vyakrāmatsāśanānaśanē abhi।।4।।
tasmādvirāḍajāyatavirājō adhi puruṣaḥ
sa jātō atyaricyatapaścādbhūmimathō puraḥ।।5।।
yatpuruṣēṇahaviṣādēvāyajñmatanvata
vasantō’asyāssīdājyaṅgrīṣma idhmaḥśarad’dhavi: ।।6।।
Tanyyajña0bar’hiṣipraukṣan puruṣan̄jātamagrataḥ
tēnadēvā’āyajantasādhyā’r̥ṣayaścayē।।7।।
tasmādyajñātsarvahutaḥsambhr̥tampr̥ṣadājyaṁ
paśūntānścakrēvāyavyānāraṇyān grāmyāścayē।।8।।
tasmādyajñāt sarvahuta’r̥caḥsāmānijajñirē
chandānsijajñirētasyādmajustasmādajāyata।।9।।
tasmādaśvā’ajāyantayēkēcōbhayādataḥ
gāvōhajajñirētasmāttasmājjātā’ajāvayaḥ।।10।।
yatpuruṣanvyadadhu:Katidhāvyakalpayan
mukhaṅkimasyakaubāhūkā’ūrūpādā’ucyētē।।11।।
brāhmaṇōssyamukhamāsīdbāhūrājan’yaḥkr̥taḥ
ūrūtadasyayadvaiśyaḥpadbhyā0śūdrō’ajāyata।।12।।
candramāmanasōjāścakṣō:Sūryō’ajāyata
mukhādindraścāgniścaprāṇādvāyurajāyata।।13।।
nābhyā’āsīdantarikṣanśīrṣṇōdyau:Samavartata
padbhyāmbhūmirdiśaḥśrōtrāttathālōkā akalpayan।।14।।
saptāsyāssanparidhayastri:Saptasamidhaḥkr̥tā:
Dēvāyadyajña0tanvānā’abadhnan puruṣampaśum।।15।।
yajñēnayajñamayajantadēvāstānidharmāṇiprathamān’yāsan
tēhanākammahimānaḥsacantayatrapūrvēsādhyā:Santidēvāḥ।।16।।
ōṁ taccaṁ yōrāvr̥ṇīmahē। gātuṁ yajñāya।
gātuṁ yajñapatayē daivī svastirastunaḥ।
svastirmānuṣēbhyaḥ।
ūrdhvaṁ jigātu bhēṣajaṁ। śaṁ nō astudvipadē।
śaṁ catuṣpadē।
ōṁ śānti: Śānti: Śānti:
Iti puruṣasūktaṁ samāptaṁ